Sprzedaż dokonana przez podmiot uznany za nieistniejący a odliczenie VAT – wyrok TSUE

Spółka PPUH (dalej „PPUH”) przeprowadziła szereg transakcji nabycia oleju napędowego, który wykorzystała w ramach swojej działalności gospodarczej. Dokonała odliczenia naliczonego podatku VAT z tytułu nabycia paliwa.

W wyniku kontroli, organ podatkowy odmówił PPUH prawa do odliczenia tego podatku VAT na tej podstawie, że faktury dotyczące nabycia paliwa zostały wystawione przez podmiot nieistniejący (dalej „spółka F”).

Dyrektor Izby Skarbowej utrzymał powyższą decyzję w mocy na tej podstawie, że spółkę F należało uznać za podmiot nieistniejący, który nie mógł dokonać dostaw towarów. Ustalenie dotyczące nieistnienia spółki F zostało oparte w szczególności na fakcie, że nie była ona zarejestrowana do celów podatku VAT, nie składała deklaracji podatkowych i nie płaciła podatków. Ponadto spółka ta nie ogłaszała rocznych sprawozdań finansowych i nie posiadała koncesji na obrót paliwami ciekłymi. Nieruchomość wskazana w rejestrze handlowym jako siedziba spółki była zdewastowana w stopniu uniemożliwiającym prowadzenie tam jakiejkolwiek działalności gospodarczej. Wreszcie wszelkie próby skontaktowania się ze spółką F bądź osobą wpisaną do rejestru jako jej prezes okazały się bezskuteczne.

PPUH wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, która została oddalona, a następnie wniosła skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Na poparcie skargi kasacyjnej PPUH podnosi, że z zasadą neutralności podatku VAT sprzeczne jest pozbawienie prawa do odliczenia podatnika, który działał w dobrej wierze. Otrzymała ona od spółki F dokumenty rejestracyjne potwierdzające, że spółka ta była legalnie działającym podmiotem, czyli odpis z rejestru handlowego oraz zaświadczenia o nadaniu numeru identyfikacji podatkowej i statystycznego numeru identyfikacyjnego przedsiębiorcy.

Naczelny Sąd Administracyjny postanowił zwrócić się do Trybunału, który orzekł, co następuje:

„Przepisy szóstej dyrektywy (…) sprzeciwiają się przepisom krajowym, które odmawiają podatnikowi prawa do odliczenia podatku od wartości dodanej należnego lub zapłaconego od dostarczonych mu towarów z uwagi na to, iż faktura została wystawiona przez podmiot, który w świetle kryteriów przewidzianych przez te przepisy należy uważać za podmiot nieistniejący i nie ma możliwości ustalenia tożsamości rzeczywistego dostawcy towarów, chyba że zostanie wykazane, w świetle obiektywnych przesłanek i bez wymagania od podatnika, aby dokonał ustaleń, do których nie jest on zobowiązany, że ów podatnik wiedział lub powinien był wiedzieć, iż rzeczona dostawa wiązała się z przestępstwem w zakresie podatku od wartości dodanej, czego zbadanie należy do sądu odsyłającego.”

Z powyższego wyroku wynika, że obowiązek udowodnienia świadomego uczestnictwa w oszustwie spoczywa na organach podatkowych a nie na podatniku. Organy podatkowe nie powinny kwestionować prawa do odliczenia podatku VAT z faktur wystawionych przez nieuczciwych kontrahentów, jeżeli nie udowodnią , że podatnik wiedział, że uczestniczy w nieuczciwym procederze.

Wyrok TSUE (22 października 2015 r., C-277/14):
http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=170302&pageIndex=0&doclang=PL&mode=req&dir=&occ=first&part=1&cid=654117