Nagrody i premie wypłacone z zysku są kosztem podatkowym – uchwała siedmiu sędziów NSA

Siedmiu sędziów NSA rozpatrywało czy w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: ustawa o PDOP) nagrody i premie wypłacane pracownikom z dochodu po opodatkowaniu mogą być traktowane jako koszt uzyskania przychodu.

Dnia 22 czerwca  2015 roku w uchwale (sygn. akt II FPS 3/15) stwierdzono, że tak.

W uzasadnieniu skupiono się na kwalifikowaniu do kosztów uzyskania przychodów nagród wypłacanych „z dochodu po opodatkowaniu”, a nie „z zysku po opodatkowaniu”, który często jest używany przy omawianiu podobnej problematyki. Należy pamiętać, że te pojęcia różnią się, bo jedno dotyczy prawa podatkowego, a drugie – prawa bilansowego.

Przyjęto, że podstawą opodatkowania jest dochód, czyli nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania (zgodnie z art. 7 ust. 1 i 2 ustawy o PDOP). Należy zwrócić uwagę, że ustawa o PDOP nie określa dokładnej definicji przychodów. W art. 12 ust. 3 wskazano, że przychody z działalności gospodarczej muszą być związane z działalnością gospodarczą lub z działami specjalnymi produkcji rolnej. Ważne jest to, że muszą być osiągnięte w danym roku podatkowym, ale niekoniecznie muszą być faktycznie otrzymane.

Natomiast koszty uzyskania przychodów to zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o PDOP wydatki, które zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów, a także zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów. Katalog wydatków, które nie mogą być uważane za koszt uzyskania przychodów zawiera art. 16 ust. 1 ustawy o PDOP. Tak więc kosztami uzyskania przychodów są tylko te wydatki, które można gospodarczo i racjonalnie uzasadnić, o ile nie ma ich na liście negatywnej z art. 16 ust. 1 ustawy o PDOP.

Przy takim rozumieniu kosztów uzyskania przychodów nie ma wątpliwości, że wszelkie nagrody  i premie są wynagrodzeniem za wykonaną pracę, której rezultatem jest osiągnięcie dochodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Uwzględniając motywacyjny charakter nagród można uznać, że służą też osiąganiu większych przychodów w następnych latach podatkowych. Uznano, że w tym przypadku nie ma znaczenia okres podatkowy, za który były wypłacone nagrody, których źródłem jest zysk po opodatkowaniu. Bez znaczenia jest też forma ich wypłaty. Art. 16 ust. 1 ustawy o PDOP nie wyklucza nagród z dochodu po opodatkowaniu z kosztów uzyskania przychodów. Pkt. 40 uniemożliwia zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów składek na ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy od nagród i premii wypłacanych z dochodu po opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Uznano, że skoro ustawodawca nie wyłączył całej nagrody wraz z pochodnymi, to nie miał takiego zamiaru. Przyjęto zatem, że art. 16 ust. 1 ustawy o PDOP nie zawiera normatywnej podstawy do niezaliczenia wypłat nagród i premii wypłacanych z dochodu po opodatkowaniu z kosztów uzyskania przychodów.

Wskazano uwagę także na art. 15 ust. 4g ustawy o PDOP dotyczącego możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów należności pracowniczych dopiero gdy zostaną wypłacone lub postawione do dyspozycji. Należy zwrócić uwagę, że nagrody z dochodu po opodatkowaniu stanowią składnik wynagrodzenia należnego pracownikom za wykonaną pracę. Dlatego też można wypłacić je dopiero po zakończeniu roku, którego dotyczą. Należy ująć je do kosztów uzyskania przychodów w roku, w którym zostały wypłacone.

Podsumowując według uchwały siedmiu sędziów pracownicy przyczyniają się do wypracowania jak największego zysku, więc wypłacane im nagrody i premie z dochodu po opodatkowaniu mają ekonomicznie charakter kosztowy i w świetle brzmienia przepisów prawa podatkowego nie ma przeciwwskazań do zaliczenia ich w koszty uzyskania przychodu.

Źródła:

• Uchwała siedmiu sędziów NSA z 22 czerwca 2015 r., sygn. akt II FPS 3/15
• Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.)