Polski Ład – rewolucja w składce zdrowotnej przedsiębiorców

Ubezpieczenie zdrowotne bez wątpienia jest jednym z obszarów najmocniej zmodyfikowanych przez Polski Ład. Dotychczas w Polsce obowiązywała jednolita 9-procentowa stawka składki zdrowotnej, a jej część odpowiadająca 7,75% podstawy zmniejszała podatek przekazywany do urzędu skarbowego. Dla osób prowadzących działalność gospodarczą podstawę wymiaru składki stanowiło 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku.

Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami od 1 stycznia 2022 roku nie będzie już możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podatku.

W przypadku przedsiębiorców zmiana obejmie również wartość i sposób obliczania składki przez uzależnienie go od wybranego sposobu opodatkowania prowadzonej działalności gospodarczej oraz wprowadzenie dodatkowego – obok składania comiesięcznych deklaracji – obowiązku dokonywania rozliczenia po zakończeniu roku w oparciu o tzw. roczną podstawę wymiaru składki.

Nowe zasady pociągają za sobą istotne zwiększenie zakresu informacji przekazywanych do ZUS, a także konieczność comiesięcznego sporządzania i przekazywania deklaracji rozliczeniowych przez wszystkie osoby prowadzące działalność gospodarczą. Dodatkowe raportowanie obejmie w szczególności dane księgowe dotyczące uzyskanych przychodów, dochodu, czy formy opodatkowania.

W związku z koniecznością wykazywania w comiesięcznej deklaracji rozliczeniowej ZUS kwoty przychodu/dochodu przedsiębiorcy – uległy zmianie terminy ich składania oraz opłacania składek przez przedsiębiorców rozliczających składki wyłącznie za siebie. Począwszy od deklaracji za styczeń 2022 roku deklaracje rozliczeniowe ZUS trzeba będzie składać w terminie do 20-go dnia następnego miesiąca (dotychczas do 10-go dnia następnego miesiąca).

Nie ulega zmianie termin składania deklaracji przez osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, zatrudniające pracowników lub zleceniobiorców.

Ustawodawca wprowadza ponadto obowiązek końcowego rozliczenia składki zdrowotnej za dany rok – płatnik będzie zobowiązany do dokonania tego rozliczenia z uwzględnieniem rocznej podstawy wymiaru składki oraz tzw. roku składkowego (obowiązującego od 1 lutego danego roku do 31 stycznia kolejnego roku). Po zakończeniu roku kalendarzowego następuje rozliczenie nadpłaty lub niedopłaty z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych (na złożenie wniosku o zwrot ewentualnej nadpłaty płatnik ma 1 miesiąc od upływu terminu złożenia zeznania podatkowego za dany rok).

Poniżej przedstawiamy kluczowe założenia Polskiego Ładu dotyczące zasad ustalania składki zdrowotnej:

Umowa o pracę, umowa zlecenia, członkowie zarządu i rady nadzorczej

• składka zdrowotna w dotychczasowej wysokości 9% (różnicą jest brak możliwości odliczenia części składki od podatku),
• wprowadzono nowy obowiązek oskładkowania wynagrodzeń członków zarządu i prokurentów, stawka składki zdrowotnej wyniesie dla nich 9%.

Wspólnik spółki komandytowej, jawnej, jednoosobowy wspólnik spółki z o.o.

• składka zdrowotna w wysokości 9% podstawy ustalonej jako 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku (przy założeniu przeciętnego wynagrodzenia na poziomie 6.000 PLN składka zdrowotna wyniesie 540 PLN miesięcznie).

Działalność gospodarcza rozliczana według skali podatkowej

• składka miesięczna wynosi 9% dochodu za poprzedni miesiąc, ale nie mniej niż 9% wynagrodzenia minimalnego (zatem minimalna składka zdrowotna wyniesie w 2022 roku 270,90 PLN),
• roczna podstawa ustalana jako dochód za rok kalendarzowy (nie mniej niż iloczyn liczby miesięcy i minimalnego wynagrodzenia).

Działalność gospodarcza rozliczana podatkiem liniowym

• składka miesięczna wynosi 4,9% dochodu za poprzedni miesiąc, ale nie mniej niż 9% wynagrodzenia minimalnego (minimalna składka wyniesie w 2022 roku 270,90 PLN),
• roczna podstawa wymiaru składki ustalana jako dochód za rok kalendarzowy (nie mniej niż iloczyn liczby miesięcy i minimalnego wynagrodzenia).

Działalność gospodarcza rozliczana jako ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

• składka zdrowotna wynosi 9% podstawy, a podstawa jej wyliczenia jest uzależniona od uzyskanego przychodu (liczonego narastająco od początku roku):

a) jeśli przychód narastająco nie przekracza 60.000 PLN – podstawa składki miesięcznej to 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku (przy założeniu przeciętnego wynagrodzenia na poziomie 6.000 PLN składka zdrowotna wyniesie 324 PLN miesięcznie);

b) jeśli przychód narastająco przekracza 60.000 PLN, ale nie przekracza 300.000 PLN – podstawa składki miesięcznej to 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku (przy założeniu przeciętnego wynagrodzenia na poziomie 6.000 PLN składka zdrowotna wyniesie 540 PLN miesięcznie);

c) jeśli przychód narastająco przekracza 300.000 PLN – podstawa składki miesięcznej to 180% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku (przy założeniu przeciętnego wynagrodzenia na poziomie 6.000 PLN składka zdrowotna wyniesie 972 PLN miesięcznie),

• istnieje również możliwość stosowania przez cały rok jednolitej stawki miesięcznej ustalonej w oparciu o przychody z poprzedniego roku,
• roczna podstawa wymiaru składki ustalana na podstawie przychodu za dany rok kalendarzowy (jako iloczyn liczby miesięcy i odpowiedniego procenta przeciętnego wynagrodzenia – 60%, 100% lub 180%).