Roczne rozliczenie składki zdrowotnej
Na każdą osobę ubezpieczoną w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, sporządzającą comiesięczne deklaracje ZUS, w bieżącym roku po raz pierwszy został nałożony obowiązek sporządzenia rocznego rozliczenia składek wpłaconych na fundusz ubezpieczeń zdrowotnych. W praktyce, składając deklarację za kwiecień 2023 roku, należało złożyć również roczne rozliczenie składki zdrowotnej opłaconej za rok 2022. Podstawa naliczenia składki zdrowotnej została porównana z dochodem wykazanym w rocznej deklaracji podatku dochodowego, na skutek czego zaistniała jedna z trzech niżej wymienionych możliwości:
– składka zdrowotna została zapłacona we właściwej wysokości – w konsekwencji nie wystąpiła nadpłata ani obowiązek dopłaty składki zdrowotnej,
– zapłacono zbyt niską składkę zdrowotną – w takiej sytuacji konieczna była dopłata składki do ZUS wraz ze składką należną za kwiecień 2023,
– zapłacono zbyt wysoką składkę zdrowotną – wystąpiła nadpłata podlegająca zwrotowi.
W przypadku powstania nadpłaty, osoba ubezpieczona miała możliwość złożenia wniosku o zwrot nadpłaty w terminie do 5 czerwca 2023 roku. Nadpłacona wartość składki zdrowotnej powinna była zostać zwrócona przez ZUS do 3 sierpnia 2023 roku na wskazany rachunek bankowy. W przypadku niezłożenia wniosku o zwrot nadpłaty, ZUS zobowiązany był rozliczyć ją w ciężar składek na koncie płatnika, co w praktyce oznacza spłatę zaległych składek lub zaliczenie środków na przyszłe zobowiązania z tego tytułu.
Zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej – ujęcie podatkowe
Poniżej przedstawiono rozliczenie zwróconej składki zdrowotnej w ujęciu podatkowym, w zależności od wybranej przez podatnika formy opodatkowania.
Podatek liniowy
Podatnicy stosujący podatek liniowy mogą, od lipca 2022 roku, zaliczać zapłaconą składkę zdrowotną do kosztów uzyskania przychodów lub odliczać ją od podstawy opodatkowania, jednak kwota odliczenia w ciągu roku jest limitowana. Limit ten w 2022 roku wynosił 8 700 zł.
W przypadku otrzymania zwrotu składki zdrowotnej, uprzednio zaliczonej do kosztów uzyskania przychodów lub odliczonej od podstawy opodatkowania, podatnik w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym otrzymał ten zwrot musi doliczyć kwoty poprzednio odliczone:
– w przypadku składek odliczonych od dochodu, podatnik ma obowiązek otrzymaną kwotę nadpłaty doliczyć do dochodu w zeznaniu podatkowy składanym za rok, w którym otrzymał zwrot,
– w przypadku zaliczenia zapłaconych składek zdrowotnych w kosztach uzyskania przychodów, podatnik ma obowiązek otrzymaną kwotę nadpłaty zaewidencjonować jako korektę kosztów w dacie jej otrzymania.
Należy zauważyć, że dochód z działalności stanowi również podstawę do wyliczenia wartości bieżącej należnej składki zdrowotnej. Obniżenie kosztu i tym samym zwiększenie dochodu oznacza zatem zwiększenie podstawy dla składki zdrowotnej.
Składki zwrócone, ale uprzednio nieodliczone, np.: z powodu przekroczenia obowiązującego limitu odliczeń, są neutralne w ujęciu podatkowym i nie wymagają dodatkowej ewidencji.
Ryczałt
W przypadku podatników rozliczających się w formie ryczałtu, odliczeniu od przychodu podlega połowa zapłaconych składek zdrowotnych. Uzyskana nadpłata składki zdrowotnej powiększa zatem przychód i powoduje konieczność zapłaty wyższego podatku. W związku z tym, że w przypadku opodatkowania ryczałtem nie występuje kategoria „kosztu”, w zeznaniu rocznym 50% otrzymanego zwrotu należy doliczyć do przychodów.
Zasady ogólne
W przypadku opodatkowania dochodów na zasadach ogólnych zwrot składki zdrowotnej za 2022 rok nie będzie wywierał wpływu podatkowego. Przepisy nie przewidują zaliczenia w koszty ani odliczenia od podatku dochodowego zapłaconej składki zdrowotnej. W związku z tym, otrzymany zwrot z ZUS z tytułu nadpłaconej składki zdrowotnej nie wpłynie na wysokość podatku dochodowego podatnika.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U.2022.2561)
Ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.2022.2647)