Zmiany w urlopach związanych z macierzyństwem i wychowywaniem dziecka od 2016 roku
Początek 2016 roku – za sprawą Ustawy z dnia 24 lipca 2015 roku o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw – przyniesie za sobą szereg zmian w regulacjach dotyczących wykorzystywania urlopów związanych z narodzinami i wychowywaniem dziecka.
W obecnym stanie prawnym po narodzinach dziecka matka obligatoryjnie wykorzystuje 20 tygodni „podstawowego” urlopu macierzyńskiego (w szczególnych przypadkach część tego urlopu może wykorzystać ojciec dziecka). Bezpośrednio po urlopie macierzyńskim jedno z rodziców może skorzystać z 6 tygodni dodatkowego urlopu macierzyńskiego, a po nim – z 26 tygodni urlopu rodzicielskiego. Dłuższe urlopy przysługują w przypadku narodzin więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie. Za czas podstawowego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego przysługuje zasiłek w wysokości 100% podstawy, a za czas urlopu rodzicielskiego – 60% podstawy. Jeśli kobieta zdecyduje się wykorzystać pełny wymiar urlopów tj. 52 tygodnie i złoży odpowiedni wniosek w ciągu 14 dni od porodu, zasiłek wypłacany jest przez cały okres w wysokości 80% podstawy. W trakcie dodatkowego urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego rodzic może jednocześnie pracować u dotychczasowego pracodawcy w wymiarze nie przekraczającym pół etatu – w tej sytuacji pracodawca wypłaca wynagrodzenie stosownie do wymiaru czasu pracy, a zasiłek macierzyński jest proporcjonalnie umniejszany.
Od 2 stycznia 2016 roku po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego nie będzie już możliwości wnioskowania o dodatkowy urlop macierzyński, który zostanie zastąpiony przez dłuższy urlop rodzicielski. Wymiar urlopu rodzicielskiego zmieni się z dotychczasowych 26 tygodni na 32 tygodnie (przy urodzeniu jednego dziecka) lub 34 tygodnie (w przypadku urodzenia dwojga lub więcej dzieci przy jednym porodzie). Jednak wysokość zasiłku sumarycznie nie ulegnie zmianie. Ustawodawcy wprowadzili bowiem zastrzeżenie dotyczące urlopu rodzicielskiego, zgodnie z którym za pierwsze 6 tygodni (w przypadku urlopu na jedno dziecko) lub 8 tygodni (w przypadku urlopu na dwoje lub więcej dzieci) zasiłek będzie obliczany jako 100% podstawy. Za kolejne tygodnie urlopu rodzicielskiego będzie przysługiwał zasiłek w wysokości 60%.
Urlop rodzicielski będzie można wykorzystać w maksymalnie 4 częściach, które będą musiały przypadać jedna po drugiej. Wyjątkiem jest jednak część urlopu wynosząca do 16 tygodni, którą będzie można wykorzystać w terminie późniejszym – aż do końca roku
kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat.
Kolejną istotną zmianą w stosunku do obecnych przepisów jest wydłużenie wymiaru urlopu rodzicielskiego w przypadku łączenia go z pracą w wymiarze maksymalnie ½ etatu. Urlop rodzicielski zostanie w tej sytuacji przedłużony proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 64 tygodni (w przypadku urlopu na jedno dziecko) lub do 68 tygodni (w przypadku urlopu na dwoje lub więcej dzieci).
Zmianie ulegnie termin składania wniosku o udzielenie pełnego wymiaru urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego (płatnego przez cały okres jako 80% podstawy) z 14 dni na 21 dni od dnia porodu. Jednocześnie ustalono taki sam 21-dniowy termin złożenia wniosku przed rozpoczęciem urlopu rodzicielskiego oraz urlopu wychowawczego.
Urlop rodzicielski i urlop wychowawczy rodzice będą mogli wykorzystywać równocześnie, jednak łączny wymiar urlopów nie ulegnie w tej sytuacji zmianie.
Ważną zmianą dla ojców jest wydłużenie terminu na wykorzystanie 2-tygodniowego urlopu ojcowskiego – aż do ukończenia przez dziecko 2. roku życia, a nie jak dotychczas do ukończenia 1. roku. Dodatkowo wprowadzono możliwość wykorzystania urlopu ojcowskiego w dwóch 7-dniowych częściach.
Od 2016 roku wprowadzona zostanie także opcja wykorzystywania 2 dodatkowych płatnych dni z tytułu opieki nad dzieckiem do lat 14 w formie godzinowej. Dla pracownika zatrudnionego na część etatu godzinowy wymiar tego urlopu będzie ustalany proporc